Stedelijke dynamiek in het zuidelijk deel Ede-Stad

De plek waar de assen samenkomen vormt het centrale gebied van het stedelijk netwerk en accommodeert naast het centrum de meeste bezoekersintensieve functies. Ede-Stad biedt hier uiteenlopende voorzieningen voor haar inwoners en voor de regio. De stationsknoop vormt een nieuw centrum in dit gebied met het WFC als blikvanger voor het thema Food. Gebieden rond de Cinemec, Kenniscampus, Keesomstraat/Lorentzstraat ontwikkelen door, maar zijn ondergeschikt aan de twee brandpunten op (boven)stedelijk niveau: centrum en stationsknoop-WFC. Het centrale deel van bedrijventerrein Frankeneng biedt de mogelijkheid voor een meer gemengd pallet aan functies, zoals ook grootschalige leisure en grootschalige retail. Bedrijvigheid en publieksfuncties komen hier samen vormgegeven door herontwikkeling en herbestemming. Herstructurering van het centrale gebied gaat gepaard met een sterkere verankering in de omliggende wijken en het opheffen van de barrièrewerking er tussen. Nieuwe publieke (groene) ruimten, aantrekkelijke langzaam verkeersroutes, broedplaatsgebieden en voorzieningen voor startups vormen hierbij een belangrijk middel.

Centra die complementair aan elkaar zijn

Ede-Stad heeft vele centra van stedelijke activiteit. Met complementaire profielen voor deze centra en concentratie op een beperkt aantal brandpunten wordt zoveel mogelijk concurrentie en vervlakking tegengegaan. Verschil wordt gemaakt in schaalniveau en verscheidenheid in functies. Een aantal (boven)stedelijke centra wordt gedomineerd door een specifieke functie: Cinemec met leisure, het ziekenhuis de Gelderse Vallei met zorg, de Peppelensteeg (en sportpark Hoekelum) met sport en de Kenniscampus met onderwijs. Het gebied rond de Keesomstraat biedt door herbestemming en herontwikkeling de mogelijkheid voor een meer gemengd palet met grootschalige retail en grootschalige leisure. Deze gebieden ontwikkelen zich binnen die functie maar zijn ondergeschikt aan de multifunctionele centra op (boven) stedelijk niveau en wijkniveau (wijkcentra). De brandpunten van (boven)stedelijk belang zijn het centrum en de stationsknoop-WFC. Daarnaast spelen de wijkcentra een belangrijke rol voor de dienstverlening dichtbij huis. Wijkcentra krijgen een impuls door toevoeging van sociale en culturele functies op wijkniveau. Het aantal buiten de wijkcentra of brandpunten gelegen incidentele functies en voorzieningen, zoals in onbruik geraakte winkels en kantoren, wordt teruggebracht indien eigenaren om herbestemming vragen. De gemeente hanteert hierbij een positieve grondhouding vanuit de principes van hergebruik van bestaand vastgoed en het concentreren van programma’s in de wijkcentra en twee brandpunten.

Twee krachtige brandpunten voor de stad

De gemeente geeft sturing door energie, investeringen en programma te richten op centrum en stationsknoop-WFC. Dit worden samenhangende en levendige gebieden met meerdere elkaar versterkende bezoekersintensieve functies en evenementen; brandpunten voor de stad. Vestiging van bezoekersintensieve functies passend bij het profiel worden in de brandpunten gestimuleerd en elders in de stad ontmoedigd. De twee brandpunten worden vanuit een complementair profiel ontwikkeld met de eigen cultuurhistorie als inspiratiebron en Food en Veluwe als krachtige merken. Een sterk profiel gericht op beleving zorgt tenslotte voor een grotere toekomstbestendigheid. Door in te zetten op een authentieke en ‘eigen’ identiteit, zowel in functies, als in ruimtelijke uitstraling, kan de binding met het centrum en de stationsknoop-WFC worden versterkt. De ligging op de Veluweflank met grote hoogteverschillen wordt uitgebuit en beleefbaar gemaakt, onder andere in de aanleg en inrichting van groene pleinen en parken. Met hoogwaardige en functionele openbare ruimte etaleert de gemeente het belang van de brandpunten en nodigt zij uit tot initiatief en kwaliteitsverbetering in de private ruimte. Intensivering van bewoning en overnachting, binnen en tussen de twee brandpunten, komt de levendigheid ten goede. Zo wordt studentenhuisvesting in de brandpunten geconcentreerd. De verbindingen tussen de twee brandpunten worden geoptimaliseerd, om gecombineerd gebruik te stimuleren.

Het centrum als huiskamer van de stad

Het centrum wordt de levendige ‘huiskamer’ van de stad. Het brandpunt richt zich op Edenaren met winkels, markt, horeca, cultuur, kleinschalige leisure en overheid. Het is tevens het boodschappen- en wijkcentrum voor de omliggende wijken. Het centrum is gevormd uit de oude dorpskern van Ede met een lang lint als ruggengraat. Op basis van grootschalige plannen uit de jaren ’70 en ’90 is daaromheen een kernwinkelgebied ontstaan dat aan herkenbaarheid en samenhang verloren heeft. Het winkel- en voetgangersgebied is voor de huidige en toekomstige behoefte te groot. Samen met belanghebbenden wordt daarom stapje voor stapje toegewerkt naar een compacter, intiemer en diverser centrum met sfeervolle en herkenbare plekken. Historische elementen worden gekoesterd en de oud-dorpse karakteristiek dient als inspiratiebron voor eigentijdse architectuur bij stadsvernieuwing en bij de inrichting van de openbare ruimte. Food, ambacht, cultuur(historie) en het nabije landschap geven thematisch kleur. Verdere vergroening zorgt tevens voor verkoeling in dit stedelijke milieu waar veel ouderen wonen. Groene fiets- en wandelroutes van en naar het hart van het centrum, vereenvoudigen de oriëntatie en begeleidt de bewoner en bezoeker ook naar de Veluwe als trekpleister en recreatiegebied. Aanpassing van de parkeerring van het centrum zorgt ervoor dat de ruimtelijke kwaliteit van de openbare ruimte op de ring en in het bijzonder bij de entrees wordt verbeterd.

De stationsknoop-WFC als bedrijvig kennismilieu

De stationsknoop-WFC ademt (inter)nationale sfeer en richt zich op grootschalig bezoek met aansprekende bedrijvigheid, ontmoetingsfuncties en leisure. Waar begin 20e eeuw ruimte was voor grootschalige industrie en defensie op de Enka- en Kazerneterreinen wordt nu, gecombineerd met wonen, ruimte geboden aan de nieuwe vrijetijds- en kenniseconomie. Bijzondere woonvormen zoals studentenhuisvesting en short stay voorzieningen voor kenniswerkers rond de KennisAs vinden hier hun plek, ter invulling van spoor 8 ‘Wonen in Foodvalley’ van de Woonvisie Ede 2030. Het vizier is op de toekomst gericht. Als onderdeel van de KennisAs Ede-Wageningen vinden hier innovaties plaats die uitgaan van een optimistische kijk op de mogelijkheden van de aarde. Het WFC Experience Center en de WFC Campus vormen hierbij de kern. De beeldtaal in het gebied combineert het authentieke, natuurlijke en innovatieve waardoor het gebied een onderscheidende uitstraling krijgt. De monumentale omgeving met historische gebouwen en een robuust Veluws landschap met grote ecologische waarde en interessante hoogteverschillen vormt een te koesteren basis voor ontwikkeling. Erfgoed en landschap moeten toegankelijk worden gemaakt voor publiek. Het nieuwe stationsgebouw vormt een representatieve stadspoort met een dubbele oriëntatie (noord en zuid) en een Veluwse uitstraling. De doorsnijding van de stationsomgeving met spoorlijnen en de Parklaan vraagt om logische en aantrekkelijke verbindingen die de barrièrewerking verminderen en de oriëntatie van de bewoner, bezoeker en reiziger bevorderen.

Bouwen in de stad heeft voorrang

Groen en water in en rond de stad kunnen behouden blijven door de verstedelijking de komende jaren meer en meer binnen het bestaand bebouwd gebied op te lossen. Intensivering van de bestaande stad vergroot tevens het draagvlak voor de voorzieningen in de brandpunten op wijken bovenstedelijk niveau. De gemeente zet dan ook in op een betere benutting van bestaand vastgoed voor het huisvesten van nieuwe vraag naar woningen, werklocaties, retail en leisure. Dat kan door herbestemming, multifunctioneel ruimtegebruik en intensivering van bebouwing. Herbestemming heeft meerwaarde wanneer tevens sprake is van het terugbrengen van eventuele hinder, veiligheids- en gezondheidsrisico’s. Bebouwing op de plek van stedelijk groen (ook op particulier terrein), water of openbare ruimte kan alleen in gevallen dat sprake is van wezenlijke maatschappelijke en ruimtelijke meerwaarde op de vijf leidende principes uit de Stadsvisie. Indien dit leidt tot verlies van waardevol stedelijk groen, water en openbare ruimte dient dit ter plaatse of elders in de stad heringevuld te worden. Bij voorkeur op een plek waar het groenblauwe raamwerk versterking vraagt. De Ruimtelijke Waardenkaart, deelkaart Landschap en Groen, geeft richting bij het bepalen van de waarde.

Fullservice wijkcentra dichtbij huis

Wijkcentra vervullen een cruciale rol in de levensloopbestendigheid van wijken. Op fiets- en loopafstand dient de stad servicecentra te bieden op het vlak van boodschappen, zorg en persoonlijke dienstverlening. Het gaat hierbij onder meer om maatschappelijke voorzieningen, sport, onderwijs, kinderopvang, cultuur, horeca, kerken en winkels, maar ook een sterk ontwikkelde Nuldelijn (welzijnswerk) en eerstelijns zorg. Dit draagt bij aan de aantrekkelijkheid van een wijk om hier te wonen en komt de leefbaarheid en sociale samenhang ten goede. De gemeente faciliteert initiatief met kwalitatief goede en functionele openbare ruimte. Sfeer en beleving zijn dienstbaar aan de functionaliteit.

Woonzorgfuncties nabij de wijkcentra

De toenemende vergrijzing vraagt extra aandacht voor locaties voor wonen en zorg. Naast plekken nabij bestaande zorginstellingen, vormen de directe omgeving van wijkcentra zeer geschikte locaties voor woonzorgfuncties. Nabijheid vergoot de kans op meervoudig gebruik van zorgvoorzieningen en leidt tot een goede bereikbaarheid van het wijkcentrum. Tegelijkertijd geldt ook dat toevoeging van woningen en bewoners helpt om het draagvlak voor voorzieningen te vergroten. De gemeente stuurt erop aan dat op wijkniveau de meest voorkomende voorzieningen aanwezig zijn, zodat ouderen en andere hulpbehoevende doelgroepen zo lang mogelijk in hun wijk kunnen blijven wonen.

U heeft een specifiek thema geselecteerd. Hier leest u wat de Stadsvisie over dit thema zegt. Belangrijke informatie vindt u onder ‘Ede-Stad maakt zich sterk voor’. Daarnaast ziet u of er specifieke gebieden zijn waar dit thema een rol speelt en of er sprake is van aanvullend beleid. Onder het kopje ‘kaartinformatie’ staat welke informatie u op een kaart kunt bekijken.